ما چه خدماتی داریم

نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی 1404؛ فرصت بازاندیشی در مسیر تحول مهندسی و فناوری

در تاریخ 18 اردیبهشت 1404، بازدید از بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران، فرصتی فراهم آورد تا از نزدیک با جدیدترین توانمندی‌های مهندسی و ابتکارات صنعتی کشور در حوزه انرژی آشنا شوم.
تحریم‌های بین‌المللی اگرچه با محدودسازی دسترسی به منابع و فناوری‌های خارجی، چالش‌های قابل توجهی را برای صنعت کشور به همراه داشته‌اند، اما به‌طور غیرمستقیم به عاملی برای رشد ظرفیت‌های بومی و خوداتکایی مهندسی در حوزه ساخت تجهیزات پیچیده و راهکارهای پالایشی تبدیل شده‌اند. در این نمایشگاه، شرکت‌های ایرانی با ارائه نمونه‌های موفقی از طراحی و تولید داخلی—از توربین‌ها و مبدل‌های حرارتی تا کاتالیست‌های پالایشی—توان مهندسی کشور را به نمایش گذاشتند.
با این حال، آنچه همچنان غایب بود، نقش جدی فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، کلان‌داده‌ها، سیستم‌های دیجیتال‌سازی صنعتی و اینترنت اشیاء (IIoT) در فرآیندهای تصمیم‌سازی، بهره‌وری و نگهداری پیش‌بینانه در صنعت نفت و گاز است. این کاستی، نه فقط از محدودیت‌های ناشی از تحریم، بلکه از کمبود حمایت‌ هوشمند، نبود سیاست‌های تشویقی برای نوآوری، و خلأ ارتباط مؤثر بین صنعت و دانشگاه نیز ناشی می‌شود.
برای عبور از این نقطه ضعف و حرکت به‌سوی آینده‌ای رقابت‌پذیرتر، سه راهکار ضروری به نظر می‌رسد:
1. اصلاح بستر حقوقی و اقتصادی برای تسهیل سرمایه‌گذاری خطرپذیر در فناوری‌های نو؛
2. ایجاد پیوند ساختاریافته میان صنعت و مراکز تحقیقاتی از طریق کنسرسیوم‌های مشترک و پروژه‌های فناورانه هدفمند؛
3. طراحی مشوق‌های صادراتی و بین‌المللی‌سازی شرکت‌های نوآور فعال در حوزه دیجیتال‌سازی صنایع انرژی
بازدید از نمایشگاه 1404، تصویری واقعی از توانمندی‌ها و چالش‌های ما در حوزه انرژی بود. اکنون زمان آن رسیده که با نگاهی آینده‌نگر، تحول دیجیتال در صنعت نفت و گاز را به عنوان یک ضرورت راهبردی و نه صرفاً انتخابی لوکس در نظر بگیریم. تنها در این صورت است که می‌توان از دل محدودیت‌ها، فرصت‌های واقعی برای رشد پایدار و پیشرفت فناورانه خلق کرد.